Czym jest samowola budowlana i jak można ją zalegalizować?
W prawie budowlanym na próżno szukać definicji samowoli budowlanej, jednak nie da się ukryć, że zdarzenia tego rodzaju mają miejsce dość często. Na czym polega samowola budowlana, jakie niesie konsekwencje i czy istnieje możliwość jej legalizacji? O tym poniżej.
Czym jest samowola budowlana?

Samowola budowlana następuje w momencie podjęcia budowy obiektu bez uzyskania pozwolenia na budowę, bez jej zgłoszenia lub pomimo sprzeciwu wobec zgłoszenia. Samowolą jest zatem nie tylko wybudowany bez pozwolenia obiekt, ale również samo przystąpienie do prac budowlanych. Powstaje ona również w sytuacji kiedy właściciele użytkowanego już domu, decydują się na dobudowanie do niego ganku czy tarasu, zaniedbując przy tym ubieganie się o pozwolenie na realizację takiej budowy. Samowolą jest również podjęcie się czynności budowlanych wobec obiektów, które nie wymagają zgody, jednak konieczne jest w ich przypadku zgłoszenie. O zakwalifikowaniu budowy danego obiektu do kategorii samowoli decyduje inspektor nadzoru budowlanego, który w ostatecznym rozrachunku może nakazać jego rozbiórkę. Prawo budowlane daje jednak również możliwość skorzystania z zalegalizowania samowoli budowlanej.
Warunki legalizacji samowoli budowlanej
By możliwe było zalegalizowanie samowoli budowlanej, muszą być spełnione następujące warunki:
-
budowa nie może przekraczać przepisów dotyczących zagospodarowania i planowania przestrzennego, a także musi być zgodna z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego,
-
w przypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, budowa musi spełniać ustalenia ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
-
budowa nie powinna naruszać przepisów w zakresie, który uniemożliwia doprowadzenie jej do stanu zgodnego z przepisami prawnymi.
Jak zalegalizować samowolę budowlaną?
Po spełnieniu wyżej wymienionych warunków, właściciel nieruchomości jest zobowiązany dostarczyć organowi nadzoru budowlanego zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, które potwierdzi, iż budowa jest zgodna z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku takiego planu, właściciel może dostarczyć decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Do wyżej wymienionych dokumentów, powinien również dołączyć również dokumenty uwzględnione w w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3 Prawa budowlanego, czyli m.in. cztery egzemplarze projektu budowlanego oraz oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Na podstawie wszystkich tych dokumentów, organ wydaje decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego, udzielając pozwolenia na wznowienie robót budowlanych. Wydaje również postanowienie, dotyczące wysokości opłaty legalizacyjnej, która stanowi iloczyn wartości opłaty (500 zł), współczynnika kategorii obiektu budowlanego i współczynnika wielkości obiektu.