Eksurbanizacja
Eksurbanizacja (rozlewanie się miast) to zjawisko niekontrolowanego rozrastania się miast, zajmowania terenów podmiejskich oraz wsi przez nowe osiedla miejskie. Na skutek migracji mieszkańców zmniejszeniu ulega zaludnienie głównych dzielnic oraz ich stopniowa degradacja. Miejsce terenów typowo rolniczych zajmują osiedla jednorodzinnych domów, które najczęściej zamieszkiwane są przez rodziny o podobnym statusie finansowym i społecznym. Nowe osiedla budowane są z dala od centrum miasta z uwagi na niższe ceny gruntów. W efekcie zwiększeniu ulega odległość do miejsca pracy, instytucji kulturalnych czy szkół. W dużej odległości na ogół znajdują się też punkty usługowe. Częstym problemem jest utrudniony dostęp do komunikacji miejskiej oraz korki.
Eksurbanizacja to termin pochodzący z języka angielskiego. Początek tego zjawiska wiązany jest z rewolucją przemysłową. W połowie XIX wieku na skutek rosnącej roli kolei zmniejszył się koszt oraz skrócił czas dojazdu. Doprowadziło to do powstawania przedmieść oraz miast satelickich znajdujących się w pobliżu tras kolejowych. W efekcie gwałtownie wzrosła liczba mieszkańców miast będących ośrodkami przemysłowymi. Zjawisko to przybrało na sile wraz z pojawieniem się na większą skalę samochodów osobowych. Druga faza eksubranizacji miała miejsce w Stanach Zjednoczonych w latach 20. XX wieku oraz w Europie Zachodniej na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. W Polsce zjawisko to zaobserwowano dopiero w latach 90. ubiegłego wieku.
Osiedla powstałe na skutek zjawiska eksurbanizacji składają się z powtarzalnych elementów i mają postać pasów ciągnących się przez kilkadziesiąt kilometrów od centrum aglomeracji. Przeważają w nich domy jednorodzinne o zróżnicowanych wielkościach działek oraz wyposażeniu. Usługi skoncentrowane są w odległości, która wymaga użycia samochodu osobowego, aby z nich skorzystać. Zajmują one miejsca cenne z punktu widzenia środowiska naturalnego.
Eksurbanizacja uważana jest powszechnie za zjawisko negatywne z uwagi na wyższe koszty mediów dla mieszkańców oraz niższe podatki z infrastruktury miejskiej. Wiąże się też z izolacją mieszkańców od licznych instytucji kulturalnych. Od lat 30. XX wieku podejmowane są różne działania mające na celu jej zahamowanie. W Niemczech, Francji i Belgii ograniczono w tym celu wielkość podmiejskich kompleksów handlowo-usługowych. W USA kontrolowane są ceny domów oraz gęstość zabudowy w strefach podmiejskich.